Jak rozgryzam strzelające biodro na realnym pacjencie

W dzisiejszym artykule omówimy ciekawy przypadek pacjenta ze „strzelającym” biodrem w nodze lewej, którego biomechanikę miałem okazję niedawno analizować.

W dużym skrócie, trzaski z biodra pochodzą z dwóch głównych źródeł:

• trzaskanie „na zewnątrz” biodra związane jest z przesuwaniem się pasma biodrowo-piszczelowego nad krętarzem większym kości udowej
• trzaskanie „wewnątrz” biodra związane jest z przesuwaniem się mięśnia/ ścięgna mieśnia biodrowo-lędźwiowego po kapsule stawu biodrowego

Rozróżnienie, z którym z tych przypadków mamy do czynienia jest relatywnie proste przy wykorzystaniu palpacji, w trakcie wykonywania ruchu powodującego „trzaskania”.

W dzisiejszym wpisie interesuje nas przypadek trzaskania „wewnętrznego”, gdyż właśnie ta wersja dolega naszemu pacjentowi.

Zanim biodro to stopa

Analizę przypadku rozpoczniemy od analizy biegu badanego, a dokładniej od rozkładu ciśnień po stopami, w trakcie takiego biegu.

Z badań takich jak to wiemy jak ważna dla ochrony przed kontuzjami w trakcie biegu jest umiejętność biegacza do obciążania głowy pierwszej kości śródstopia. (Obszar F1-F2 na poniższym diagramie):

Jednocześnie z obserwacji biegaczy widzimy dwie rzeczy:

1. Większość z nas ma słabe stopy (nie jesteśmy w stanie obciążać F1-2).
2. Są dwa główne mechanizmy uciekania od konieczności obciążania tego obszaru.

I właśnie o tych dwóch mechanizmach pomówimy dzisiaj, gdyż nasz dzisiejszy model prezentuje różną strategię omijania F1-2 w każdej z nóg.

Mechanizm 1 – ucieczka na zewnętrzną krawędź stopy

Oto zarejestrowany rozkład ciśnień pod prawą stopą. Widać na nim jak po kontakcie pięty i śródstopia nacisk wyraźnie rośnie pod obszarem F5 (głowa 5 kości śródstopia). Jednocześnie obszar F1-2 (głowa 1 kości śródstopia) oraz T1 (paluch) pozostają z minimalnym naciskiem.

Taki obraz oznacza, że stopa biegacza przetoczyła się wyłącznie przez zewnętrzną część przodostopia i w ten sposób ominęła niekomfortowy obszar.

Jeśli spojrzymy na tą samą kończynę na poziomie biodra zobaczymy następujące zakresy rotacji:

Jest to często spotykane zachowanie biodra, przy takim odczycie dla stopy co sugeruje istnienie korelacji:

Słaba stopa omijająca F1-2 od zewnętrznej strony występuje razem ze zbytnim przesunięciem zakresu ruchu w biodrze w kierunku rotacji zewnętrznej.

Nie podejmujemy się tu oceny co jest przyczyną, a co skutkiem. Po prostu są to obserwacje, które lubią iść w parze.

Mechanizm 2 – ucieczka na palucha

W nodze lewej obserwujemy zupełnie inny mechanizm omijania obszaru F1-2. Tu po przetoczeniu się przez piętę i śródstopie, ciężar przenoszony jest od razu na palucha (z pominięciem przodostopia).

Co ciekawe jeśli spojrzymy na zakresy rotacji w biodrach w tej stopie zobaczymy taki stan:

Analogicznie do wcześniejszej sytuacji, tu obserwujemy powiązanie stopy omijającej F1-2 przez palucha z przesunięciem zakresu rotacji w biodrze w kierunku rotacji wewnętrznej (niedoboru rotacji zewnętrznej).

Jakie wnioski wynikają z tych obserwacji?

Oznacza to, że badany preferuje wewnętrzną krawędź lewej stopy i zewnętrzna krawędź prawej. To tworzy nam obraz osoby przesuniętej na poziomie bioder w prawo. Oznacza to, że lewa kość udowa będzie domyślnie ustawiała się odwiedzeniowo w stawie biodrowym, a prawa kość udowa przywiedzeniowo.

(niebieskim kolorem oznaczam wnioski, które przydadzą nam się później)

Dodatkowo wiemy, że prawe biodro ma zakres rotacji przesunięty w stronę rotacji zewnętrznej, a lewe biodro w kierunku rotacji wewnętrznej. Oznacza to, że z punktu widzenia miednicy jest ona zrotowana w płaszczyźnie poprzecznej w prawo lub mówiąc to samo inaczej: lewa kość udowa będzie domyślnie ustawiała się w rotacji zewnętrznej w stawie biodrowym, prawa kość udowa w rotacji wewnętrznej.

Powrót do trzasków w biodrze

O ile to normalne, że mięsień biodrowo-lędźwiowy (BL) przesuwa się ponad kapsułą stawu biodrowego (SB), to już normalnym nie jest to, że czasem kapsuła „utrudnia” mu to przesuwanie.

Im bardziej kapsuła będzie „wystawać” w kierunku który jest przecinany przez mięsień, tym większa szansa na „trzaśnięcie”.

W prawidłowo działającym biodrze kapsuła SB nie robi mięśniowi BL pod górkę, gdyż razem z ruchem toczenia (który rozciąga kapsułę w danym kierunku) zachodzi ruch ślizgu (który przywraca staw do centrum).

W nieprawidłowo działającym biodrze ruch ślizgu jest zaburzony (np. zbyt napięte tkanki z jednej strony stawu). Ruchy, które są szczególnie promują „wbijanie „się” kapsuły SB w mięsień BL przy zaburzonym ślizgu (zgodnie z regułą wklęsło-wypukłą Kaltenborna) to:

• rotacja zewnętrzna kości udowej w stawie biodrowym
• odwodzenie kości udowej w stawie biodrowym

Połączenie wniosków

Wcześniejsze wnioski zaznaczone na niebiesko mówią, że lewa kość udowa naszego pacjenta przez cały czas jego codziennego funkcjonowania ustawiona jest w rotacji zewnętrznej i odwiedzeniu.

Dokładnie te dwa kierunki wymieniliśmy przed chwilą jako zachęcające do „trzaskania biodra” (przy niedostatecznym ślizgu).

Oznacza to, że terapia powinna być w tym przypadku nakierowana na przywrócenie odpowiednich ślizgów i zakresów ruchów w lewym stawie biodrowym, tak aby układ nerwowy pacjenta czuł się dobrze z sytuacją, w której lewe biodro powróci na co dzień do ustawienia bardziej przywiedzeniowego i rotacji wewnętrznej.

Gdy w wyniku tego kapsuła stawu biodrowego zmniejszy swój nacisk na mięsień BL (jego ścięgno), co będzie pośrednio widoczne jako poprawa zakresu ruchomości i wydolności mięśni otaczających lewy staw biodrowy, będzie można ocenić na ile terapia przyniosła zamierzony skutek.